Höôùng daãn cho ngöôøi ñi du lòch nöôùc ngoaøi

Quyù vò saép du haønh ra nöôùc ngoaøi ö? Neáu theá thì quyù vò neân suy nghó kyõ veà nhöõng moùn haøng kyû nieäm maø quyù vò muoán mua.

Quyù vò seõ thaáy coù nhieàu loaïi ñoäng vaät hoang daõ hay saûn phaåm thöïc vaät ñöôïc baøy baùn ôû moïi nôi treân theá giôùi. Laø moät ngöôøi du haønh quoác teá, quyù vò coù theå hoã trôï cho coâng cuoäc baûo toàn ñoäng vaät hoang daõ vaø thöïc vaät treân khaép theá giôùi baèng caùch neâu caâu hoûi vaø tìm hieåu caùc söï kieän tröôùc khi mua baát cöù saûn phaåm ñoäng vaät hoang daõ hay thöïc vaät naøo. Vieäc quyù vò thaáy moät moùn haøng ñöôïc baøy baùn khoâng coù nghóa laø moùn haøng ñoù coù theå ñöôïc nhaäp khaåu vaøo Hoa Kyø moät caùch hôïp phaùp. Moät soá nhöõng saûn phaåm naøy coù theå ñöôïc saûn xuaát töø nhöõng loaïi ñoäng vaät hay thöïc vaät ñöôïc thuû ñaéc moät caùch baát hôïp phaùp vaø khoâng ñöôïc pheùp xuaát khaåu hay nhaäp khaåu. Caùc saûn phaåm khaùc coù theå phaûi caàn coù giaáy pheùp tröôùc khi quyù vò ñöôïc mang chuùng veà Hoa Kyø. Baèng caùch choïn löïa caùc moùn haøng caên cöù vaøo söï hieåu bieát ñaày ñuû caùc thoâng tin caàn thieát, quyù vò coù theå traùnh ñöôïc vieäc bò maát moùn haøng kyû nieäm ñaõ mua hay phaûi noäp phaït.

Haàu heát moïi quoác gia ñeàu baûo veä caùc loaïi ñoäng vaät vaø thöïc vaät nguyeân saûn cuûa ñaát nöôùc mình theo caùc luaät leä quoác gia vaø thoâng qua Coâng öôùc veà vieäc buoân baùn quoác teá caùc loaïi ñoäng vaät vaø thöïc vaät hoang daõ coù nguy cô tuyeät chuûng (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora—CITES). Ñöôïc treân 160 nöôùc, keå caû Hoa Kyø, kyù teân, hieäp öôùc naøy uûng hoä vieäc buoân baùn laâu daøi caùc loaïi ñoäng vaät hoang daõ vaø thöïc vaät ñoàng thôøi baûo veä caùc chuûng loaïi bò ñe doïa tuyeät chuûng.

Ngoaøi caùc thoûa thuaän quoác teá, luaät phaùp Hoa Kyø quy ñònh nhöõng bieän phaùp baûo veä chaët cheõ hôn nöõa cho caùc ñoäng vaät nhö caùc loaøi sinh vaät bieån coù vuù, loaøi voi, vaø caùc gioáng chim röøng. Neáu nöôùc maø quyù vò ñeán thaêm caám baùn hay xuaát khaåu moät chuûng loaïi naøo ñoù, thì quyù vò khoâng theå nhaäp khaåu chuûng loaïi ñoù vaøo Hoa Kyø moät caùch hôïp phaùp.

Nhöõng ñieàu quyù vò caàn bieát

Tröôùc khi ñi mua saém ôû nöôùc ngoaøi, quyù vò neân bieát chaéc laø nöôùc quyù vò saép ñi thaêm cho pheùp xuaát khaåu caùc chuûng loaïi ñoäng vaät vaø thöïc vaät nguyeân saûn cuûa nöôùc ñoù hay caùc loaøi ñoäng vaät hoang daõ hay thöïc vaät khaùc maø quyù vò mua hay thuû ñaéc ôû ñoù. Hieän nay coù nhieàu quoác gia caám buoân baùn caùc loaøi ñoäng vaät hoang daõ vaø thöïc vaät, hay ñoøi phaûi coù giaáy pheùp môùi ñöôïc buoân baùn caùc thöù naøy.

Quyù vò caàn nhôù raèng caùc luaät leä vaø hieäp öôùc veà vieäc baûo veä taøi nguyeân khoâng nhöõng chæ baûo veä caùc ñoäng vaät vaø thöïc vaät, maø coøn baûo veä caû maãu ñoäng vaät hay thöïc vaät ñöôïc chuaån bò ñeå chöng baøy, thöïc phaåm, caùc boä phaän, vaø caùc saûn phaåm ñöôïc laøm baèng hay ñöôïc trang hoaøng vôùi loâng thuù, da thuù, loâng chim, vaûy, voû loøa giaùp xaùc, gaïc, söøng, raêng, moùng, hay xöông thuù vaät.

Khi quyù vò trôû veà Hoa Kyø, quyù vò phaûi khai baùo taát caû caùc doäng vaät hoang daõ, caùc saûn phaåm ñöôïc cheá bieán töø caùc ñoäng vaät hoang daõ, vaø thöïc vaät. Coù theå quyù vò phaûi coù giaáy pheùp môùi mang ñöôïc moät vaøi moùn haøng naøy vaøo Hoa Kyø. Coøn caùc moùn khaùc thì luoân luoân bò caám nhaäp khaåu.

Nhöõng höôùng daãn döôùi ñaây ñöôïc aùp duïng cho caùc moùn haøng thuoäc loaïi ñoäng vaät hoang daõ maø quyù vò mang theo ngöôøi hay mang veà trong haønh lyù kyù göûi ñeå duøng rieâng cho quyù vò. Caùc luaät leä nghieâm caám gaét gao hôn coù theå ñöôïc aùp duïng neáu quyù vò göûi caùc moùn haøng mua saém ñoù veà Hoa Kyø qua ñöôøng böu ñieän hay qua caùc coâng ty vaän chuyeån.

Ñoài moài: Taát caû moïi loaïi ñoài moài ñeàu coù nguy cô tuyeät chuûng vaø vieäc buoân baùn quoác teá caùc saûn phaåm ñoài moài ñeàu bò caám. Quyù vò neân traùnh mua caùc ñoà nöõ trang hay nhöõng ñoà vaät hieám laøm baèng ñoài moài. Quyù vò ñöøng neân mua thòt ñoài moài, canh ñoài moài, tröùng ñoài moài, cuõng nhö caùc loaïi kem thoa maët, mai, da, daøy cao coå, xaùch tay, vaø caùc haøng hoùa khaùc laøm baèng da ñoài moài.

Ngaø: Noùi chung thì Hoa Kyø caám nhaäp khaåu ngaø voi. Quyù vò chôù mang veà caùc loaïi ngaø voi chöa cheá bieán hay ngaø voi döôùi daïng nöõ trang, ñoà chaïm khaéc, hay nhöõng töôïng nhoû laøm baèng ngaø voi chaâu Phi hoaëc chaâu AÙ. Quyù vò neân traùnh mua caùc loaïi raêng hay nanh chöa cheá bieán hay ñaõ ñöôïc chaïm troå cuûa caù voi, haûi maõ, kyø laân bieån, vaø haûi caåu.

Loâng thuù: Haàu heát caùc ñoäng vaät hoang daõ thuoäc hoï meøo cuûa theá giôùi, keå caû hoå vaø caùc loaøi da coù ñoám nhö baùo ñoám ñen Myõ, baùo hoa mai, gaám Myõ, meøo vaèn röøng Myõ, vaø meøo baùo, ñeàu ñöôïc baûo veä. Quyù vò khoâng ñöôïc nhaäp khaåu da hay caùc moùn haøng laøm baèng loâng hay vieàn baèng loâng cuûa caùc gioáng vaät naøy. Loâng haûi caåu, gaáu traéng, vaø raùi caù bieån cuõng bò caám.

Ñoäng vaät linh tröôûng: Quyù vì ñöøng neân mua moät con khæ hay haéc tinh tinh coøn soáng ôû nöôùc ngoaøi ñeå laøm vaät nuoâi kieång. Haàu heát caùc loaøi ñoäng vaät linh tröôûng ñeàu ñöôïc baûo veä, vì theá quyù vò cuõng neân traùnh mua nhöõng ñoà vaâät hieám, loâng thuù, hay thòt laáy töø nhöõng con vaät naøy.

Len laøm baèng loâng caùc ñoäng vaät hoang daõ: Quyù vò neân traùnh mua haøng shahtoosh, moät loaïi vaûi heát söùc mòn laøm baèng loâng loaøi sôn döông Taây Taïng. Quyù vò coù theå nhaäp khaåu vaøo Hoa Kyø quaàn aùo laøm baèng loâng con vicuna (moät ñoäng vaät coù vuù ôû Nam Myõ gioáng nhö con laïc ñaø khoâng böôùu) neáu coù giaáy pheùp caáp bôûi nöôùc nôi quyù vò mua moùn haøng ñoù. Nhaõn treân moùn haøng phaûi coù mang bieåu töôïng cuûa Coâng Öôùc Vicuna vaø ghi roõ xuaát xöù cuûa loaïi haøng len naøy.

Chim choùc: Trong haàu heát moïi tröôøng hôïp, quyù vò khoâng ñöôïc pheùp mua moät con chim röøng (nhö veït chaâu Myõ, veït macao, veït maøu, hay chim hoï seõ) ôû moät nöôùc khaùc vaø mang noù veà Hoa Kyø vôùi quyù vò. Quyù vò neân tìm hieåu veà nhöõng luaät leä veà giaáy pheùp tröôùc khi du haønh ra nöôùc ngoaøi maø muoán mang theo moät con chim nuoâi kieång quyù vò ñaõ coù saün.

Loâng chim vaø caùc boä phaän cuûa chim: Hoa Kyø caám nhaäp khaåu loâng chim vaø boä phaän cuûa haàu heát caùc loaïi chim röøng maø khoâng coù giaáy pheùp. Leänh caám naøy cuõng bao goàm caû caùc con chim ñöôïc chuaån bò ñeå chöng baøy vaø toå chim.

Loaøi boø saùt vaø da loaøi boø saùt: Moät soá loaøi boø saùt ñaõ trôû thaønh nhöõng vaät nuoâi kieång, trong khi caùc loaøi boø saùt khaùc cung caáp da ñeå ñoùng giaøy deùp, ví ñöïng tieàn, xaùch tay, vaø daây ñeo ñoàng hoà. Nhieàu nhaø saûn xuaát söû duïng da cuûa cuûa caùc loaøi boø saùt coù theå saên baét ñöôïc laâu daøi. Nhöng moät vaøi loaøi raén, ruøa, ba ba, caù saáu, vaø thaèn laèn ñöôïc phaùp luaät baûo veä vaø coù theå bò haïn cheá mua baùn. Quyù vò neân tìm hieåu luaät leä cuûa Hoa Kyø vaø nöôùc sôû taïi tröôùc khi mua caùc loaøi vaät boø saùt hay caùc saûn phaåm cheá bieán töø loaøi boø saùt ôû nöôùc ngoaøi, hay mang theo caùc moùn haøng naøy khi quyù vò du haønh beân ngoaøi Hoa Kyø.

Caù vaø loaøi giaùp xaùc: Quyù vò chôù neân mua loaøi caù arowana chaâu AÙ ñeå nuoâi trong boàn caù cuûa quyù vò. Thöôøng thöôøng quyù vò ñöôïc pheùp mang vaøo Hoa Kyø nhöõng con caù baét ñöôïc trong caùc chuyeán ñaùnh caù coù tính caùch theå thao hay nhöõng con caù ñöôïc nhoài ñeå chöng baøy. Vieäc nhaäp khaåu thòt caù hoài hun khoùi hay tröùng caù hoài khoâng coù gì trôû ngaïi, nhöng quyù vò phaûi xin giaáy pheùp neáu muoán mang thòt caù taàm vaøo Hoa Kyø. Quyù vò neân tìm hieåu luaät leä cuûa nöôùc sôû taïi cuõng nhö caùc haïn cheá veà nhaäp khaåu coù theå coù cuûa Hoa Kyø tröôùc khi leân ñöôøng ra nöôùc ngoaøi mang theo thòt oác tuø vaø lôùn vaø trai khoång loà.

Tröùng caù muoái: Loaøi caù taàm treân theá giôùi ngaøy caøng coù nhieàu nguy cô bò tuyeät chuûng, vaø giôø ñaây vieäc buoân baùn tröùng caù muoái döôïc quy ñònh bôûi caùc bieän phaùp kieåm soaùt toaøn caàu. Neáu khoâng coù giaáp pheùp, moãi ngöôøi chæ coù theå mang vaøo Hoa Kyø toái ña laø 250 gram (khoaûng 8 ounce röôõi) moùn cao löông myõ vò naøy trong moät chuyeán ñi.

San hoâ vaø voû soø oác: Nhieàu quoác gia haïn cheá vieäc söu taäp, baùn vaø xuaát khaåu san hoâ soáng vaø caùc saûn phaåm cheá bieán töø san hoâ. Quyù vò neân hoûi yù kieán nhaø caàm quyeàn ñòa phöông tröôùc khi mua caùc vaät kyû nieäm, ñoà nöõ trang, hay vaät trang trí boàn caù laøm baèng san hoâ. Quyù vò cuõng neân thaän troïng nhö theá neáu quyù vò thaáy thích caùc loaïi voû oác tuø vaø lôùn, voû trai khoång loà, hay caùc loaïi voû soø oác khaùc. Quyù vò neân tìm hieåu luaät leä cuûa nöôùc sôû taïi tröôùc khi ñi saên tìm voû soø oác treân bôø bieån hay xuaát khaåu nhöõng vaät hieám quyù maø quyù vò tìm ñöôïc giöõa hai ñôït thuûy trieàu leân xuoáng. Nhöõng haïn cheá veà nhaäp khaåu cuõng coù theå ñöôïc aùp duïng (ví duï, caùc loaïi voø oác tuø vaø lôùn xuaát phaùt töø moät soá nöôùc thuoäc vuøng Caribeâ khoâng ñöôïc nhaäp khaåu vaøo Hoa Kyø).

Döôïc phaåm truyeàn thoáng AÙ chaâu: Quyù vò neân xem kyõ caùc nhaõn hieäu. Quyù vò chôù mang veà Hoa Kyø nhöõng saûn phaåm coù ghi laø coù duøng hoã, teâ giaùc, baùo, linh döông, höôu xaï laøm chaát lieäu baøo cheá. Quyù vò ñöôïc pheùp maïng moät löôïng nhoû nhaân saâm Myõ maø quyù vò ñaõ mua ôû nöôùc ngoaøi ñeå duøng rieâng cho quyù vò, nhöng quyù vò coù theå phaûi caàn coù giaáy pheùp môùi mang ñöôïc caùc cuû nhaân saâm nguyeân veïn hay ñaõ ñöôïc xaét laùt töø Hoa Kyø ñeán moät moät nöôùc khaùc.

Ñoäng vaät hoang daõ coù haïi: Hoa Kyø caám nhaäp khaåu moät soá loaøi vaät naøo ñoù bò xem laø coù haïi (keå caû caù chuoái, caù treâ ñi boä, cua bao tay, raén naâu leo caây, vaø thuù coù tuùi ñuoâi baøn chaûi) bôûi vì caùc loaøi vaät naøy sinh saûn quaù nhanh, giaønh heát ñaát soáng cuûa caùc loaøi vaät nguyeân saûn, hoaëc laøm haïi moâi tröôøng). Caùc loaøi vaät khaùc ñöôïc baùn laøm vaät nuoâi kieång, nhö taát caû caùc con vaät thuoäc loaøi gaëm nhaám vaø nhím chaâu Phi, khoâng ñöôïc pheùp nhaäp khaåu Hoa Kyø vì chuùng mang nhöõng maàm beänh coù theå truyeàn sang cho ngöôøi hay caùc loaøi vaät khaùc.

Caây coái: Moät vaøi loaïi caây naøo ñoù—ñaëc bieät laø caùc loaøi phong lan, xöông roàng, vaø caây tuùc—coù theå phaûi coù giaáy pheùp môùi ñöôïc mang vaøo Hoa Kyø. Quyù vò cuõng neân hoûi caùc vieân chöùc cuûa Boä Noâng nghieäp Hoa Kyø tröôùc khi nhaäp khaåu baát cöù loaïi caây coái naøo. Moät vaøi loaøi thöïc vaät bò caám vì chuùng lan traøn quaù nhanh; taát caû moïi loaïi caây coái nhaäp khaåu vaøo Hoa Kyø phaûi khoâng coù saâu boï, khoâng coù dính ñaát ñai, vaø khoâng coù beänh taät.

Nhöõng vaán ñeà khaùc coù theå coù: Tính chaát hôïp phaùp cuûa moät ñoà vaät kyû nieäm thuoäc loaïi ñoäng vaät hoang daõ hay thöïc vaät coù theå tuøy thuoäc vaøo caû chuûng loaïi laãn quoác gia nôi quyù vò mua ñoà vaät ñoù. Ví duï nhö nhöõng saûn phaåm laøm baèng da cuûa con teâ teâ (moät con thuù aên kieán ôû chaâu AÙ), caù saáu Myõ, vaø caùc loaøi caù saáu khaùc; vaø caùc loaïi böôm böôùm, böôùm ñeâm, vaø coân truøng ñöôïc chuaån bò ñeå chöng baøy. Neáu quyù vò mang vaøo Hoa Kyø moät con chim hay baát cöù moät con vaät coøn soáng naøo khaùc, caùc thöïc phaåm cheá bieán töø ñoäng vaät hoang daõ, hay caây coái coøn soáng, quyù vò phaûi lieân heä vôùi caùc vieân chöùc Boä Noâng nghieäp Hoa Kyø tröôùc khi trôû veà Hoa Kyø. Noùi chung, caùc luaät leä vaø quy ñònh cuûa Hoa Kyø caám nhaäp khaåu thòt röøng, baát keå laø thòt cuûa gioáng vaät naøo.

Neáu quyù vò coù thaéc maéc veà vieäc mua caùc saûn phaåm coù lieân heä ñeán ñoäng vaät hoang daõ tröôùc khi du haønh, quyù vò neân hoûi yù kieán moät vaên phoøng thanh tra veà ñoäng vaät hoang daõ thuoäc Cô quan quaûn trò caù vaø ñoäng vaät hoang daõ cuûa Hoa Kyø (U.S. Fish & Wildlife Service). Khi ñang ôû nöôùc ngoaøi, quyù vò neân tieáp xuùc vôùi caùc cô quan baûo veä taøi nguyeân ñòa phöông vaø/hoaëc Thaåm quyeàn Quaûn lyù Coâng öôùc veà vieäc buoân baùn quoác teá caùc loaïi ñoäng vaät vaø thöïc vaät hoang daõ coù nguy cô tuyeät chuûng (CITES) ôû nöôùc sôû taïi. Muoán coù thoâng tin veà vieäc xin giaáy pheùp, quyù vò haõy ñeán thaêm trang web veà giaáy pheùp cuûa Cô quan quaûn trò caù vaø ñoäng vaät hoang daõ cuûa Hoa Kyø.